wtorek, 26 września 2023

Benz Patent-Motorwagen Nummer 1, pierwszy samochód

Benz Patent-Motorwagen Nummer 1, pierwszy samochód. Trzykołowy pojazd zbudowany w roku 1885 przez Karla Benza, napędzany tłokowym silnikiem spalinowym.

Chłodzony wodą, czterosuwowy silnik jak na ówczesne czasy ważył niewiele: 100 kilogramów, i miał moc 0,75 KM. Dla porównania: silnik popularnego w PRL „Malucha” (Polski Fiat 126p) ważył ok. 60 kg i miał moc 24 KM, a silniki współczesnych małych samochodów miejskich mają moc ok. 70 KM. Silnik automobilu Benza uruchamiano dużym poziomym kołem zamachowym, zamontowanym w tylnej części podwozia.

Stosunkowo niewielka moc silnika wymusiła lekką konstrukcję. Przypominający połączenie powozu z rowerem pojazd poruszał się na dużych kołach szprychowych z oponami z pełnej gumy. Średnica napędzanych przez silnik tylnych kół wynosiła 112 cm, zaś przedniego 73 cm. Na ramie, wykonanej ze stalowych rur, zamontowano dla kierowcy i pasażera drewnianą ławkę o siedzeniu, oparciu i poręczach pokrytych pikowaną skórą. Ponieważ z powodu wielkich kół podłoga znajdowała się ponad pół metra nad ziemią, po bokach zamocowano stopnie do wchodzenia do pojazdu. Samochodem sterowano za pomocą umieszczonej na długim pionowym drążku korby, powodującej skręt przedniego koła, zawieszonego na widelcu, jak koła rowerów.

Pojazd ważył 270 kilogramów i rozwijał maksymalną prędkość około 16 km/h.

Benz zaprezentował swój wynalazek publiczności 3 lipca 1886 roku na ulicy Ringstrasse w Mannheim. Nowy pojazd nie był jednak zbyt popularny i mimo opracowania i wprowadzenia do sprzedaży ulepszonej wersji nie znalazł wielu nabywców. Do czasu podróży Berthy Benz, żony konstruktora. W sierpniu 1888 roku, nie mówiąc nic mężowi, zabrała nowy, trzeci z kolei model automobilu i razem z dwoma nastoletnimi synami wyruszyła w podróż z Mannheim do Pforzheim, pod pretekstem odwiedzenia swojej matki. Zgodnie z oczekiwaniami, na stukilometrowej trasie podróży wzbudziła sensację, chociaż nie obyło się bez kłopotów. Kiedy po drodze skończyło się paliwo, dokupiła ligroinę w aptece, bo tylko tam można było wówczas kupić benzynę. Gdy zatkała się rurka doprowadzająca paliwo do gaźnika, przetkała ją szpilką do kapelusza. Pęknięty przewód zapłonowy zawiązała podwiązką. Zepsute ogniwo łańcucha naprawiła u kowala. Po wyprawie Berthy Benz sprzedaż samochodów szybko wzrosła.

środa, 6 września 2023

Trójpłatowiec Fokker Dr. I

Fokker Dr. I, niemiecki trójpłatowy samolot myśliwski z okresu pierwszej wojny światowej. Samolot, jakim latał Czerwony Baron, największy as myśliwski tej wojny, i w którym zginął podczas swojego ostatniego lotu.

Na bokach kadłuba oraz na charakterystycznym, okrągłym stateczniku pionowym na ogonie maszyny umieszczono symbol lotnictwa Cesarstwa Niemieckiego: czarny, równoramienny krzyż kawalerski o rozszerzających się ramionach. Ten tak zwany Czarny Krzyż (Schwarzes Kreuz) od 1871 roku stanowił godło armii pruskiej, a następnie niemieckiej. Wywodził się od symbolu Krzyża Żelaznego (Eisernes Kreuz), ustanowionego w okresie wojen napoleońskich pierwszego pruskiego egalitarnego odznaczenia wojskowego, przyznawanego za zasługi wojenne bez względu na pochodzenie, klasę społeczną i stopień wojskowy. Odznaczenie wzorowano na czarnym krzyżu noszonym na białych płaszczach przez rycerzy zakonu krzyżackiego.

Kiedy nad polami bitew Wielkiej Wojny pojawiły się sterowce i samoloty rozpoznawcze, lekkie maszyny używane również do ręcznego zrzucania bomb, do ich zwalczania opracowano myśliwce, samoloty uzbrojone w karabiny maszynowe. Jak można się było spodziewać, szybko zaczęło dochodzić do potyczek pomiędzy samolotami myśliwskimi walczących ze sobą mocarstw. O zwycięstwie w powietrznym pojedynku decydowały zarówno umiejętności pilota, jak i zwrotność jego maszyny w walce kołowej. Szybkość, istotna przy pościgu, odgrywała mniejszą rolę. Im krótsze są skrzydła, tym samolot łatwiej dokonuje zwrotów w powietrzu. Z drugiej strony niezbędna jest odpowiednio duża całkowita powierzchnia nośna, konieczna do utrzymania maszyny w powietrzu. Najlepiej jako myśliwce sprawdzały się samoloty dwupłatowe, o dwu płatach nośnych, umieszczonych jeden nad drugim. Do czasu kiedy Brytyjczycy w lutym 1917 roku wprowadzili model Sopwith Triplane, mający trzy płaty, bardziej zwrotny i mający większą prędkość wznoszenia niż dotychczasowe konstrukcje. Sukcesy wrogiego trójpłatowca w walkach powietrznych skłoniły stronę niemiecką do pospiesznego opracowania własnego odpowiednika.

1 września 1917 roku odbył się pierwszy lot bojowy nowego myśliwca Fokker Dr. I, trójpłatowca o świetnej zwrotności i wznoszeniu. Pilotował go Manfred von Richthofen, as lotnictwa niemieckiego, zwany Czerwonym Baronem (samoloty, na których latał, były malowane na czerwono). Tego dnia odniósł swoje 60 zwycięstwo powietrzne.

Na trójpłatowcu Fokker Dr. I Czerwony Baron odniósł jeszcze 20 oficjalnie potwierdzonych zwycięstw. Zginął podczas walki powietrznej niedaleko Sommy w kwietniu 1918 roku, trafiony z ziemi ostrzałem z karabinów maszynowych.